Προτάσεις για την Φορολογική Μεταρρύθμιση

ΤΟ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ

Το πρόβλημα, όπως το αντιλαμβανόμαστε:

• Η Κύπρος είναι μια χώρα υψηλής φορολογίας σε σχέση με τις ομότιμες της χώρες στην ΕΕ, οι δε κρατικές δαπάνες αντανακλούν μια στρεβλή διάρθρωση, όπου είναι ανορθόδοξα υψηλές σε μερικές κατηγορίες και χαμηλές σε άλλες κατηγορίες.

• Συγκριτικά, το φορολογικό μας σύστημα είναι ένα από τα λιγότερα προοδευτικά στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτό αντανακλάται στην υψηλή εξάρτηση του από τους έμμεσους φόρους και τις κοινωνικές εισφορές για κοινωνικές ασφαλίσεις και το σύστημα υγείας.

• Το σύστημα βασίζεται σε σημαντικά μικρότερο βαθμό στην άμεση φορολόγηση του εισοδήματος και του πλούτου, η οποία είναι πιο προοδευτική εκ φύσεως της.

• Η φορολόγηση φυσικών προσώπων και νοικοκυριών είναι χαμηλή σε ότι αφορά εισπράξεις. Και εδώ, ένα πλέγμα εξαιρέσεων και προνομιακής μεταχείρισης των υψηλότερων εισοδημάτων, μειώνει τη προοδευτικότητα και ταυτόχρονα την δυνατότητα του φορολογικού συστήματος να συγκεντρώνει έσοδα.

• Η φορολόγηση εταιρειών είναι ψηλή σε σύγκριση με τις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ.

• Επιπρόσθετα, το φορολογικό σύστημα στο σύνολό του συνεπάγεται υψηλό βαθμό δημοσιονομικής επιβάρυνσης (fiscal drag), που αντανακλά το υψηλό επίπεδο σωρευτικού πληθωρισμού και τη μικρή ή μηδενική αναπροσαρμογή των κλιμάκων φορολόγησης των εισοδημάτων στο μεσοδιάστημα από την προηγούμενη μεταρρύθμιση.

• Επιπλέον, η προτεινόμενη μεταρρύθμιση βασίζει την ανάλυσή της στο μέσο εισόδημα ενός ζευγαριού, αγνοώντας την εξαιρετικά στρεβλή κατανομή του εισοδήματος, με το διάμεσο εισόδημα να είναι πολύ χαμηλότερο από το μέσο εισόδημα. Με διάμεσο εισόδημα 23.000-25.000 ευρώ ετησίως, δεν υπάρχει κανένα φορολογικό όφελος για τον μισό πληθυσμό. Περισσότερο από τον μισό πληθυσμό θα είναι στην πραγματικότητα σε χειρότερη θέση, αν συνυπολογιστούν οι αυξήσεις στους έμμεσους φόρους, το υψηλότερο κόστος διαβίωσης, οι στρεβλές τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος και οι δυσμενείς τιμές στέγασης και ενοικίασης.

Προτάσεις του Volt για την φορολογική μεταρρύθμιση

1. Χώρα υψηλής φορολογίας

Η φορολογική μεταρρύθμιση δεν πρέπει να είναι κατ’ ανάγκη εισπρακτικά ουδέτερη και σίγουρα δεν πρέπει να αντισταθμίζεται από ισόποση αύξηση έμμεσων φόρων όπως η πράσινη φορολογία.

Αντιστάθμιση της αύξησης των έμμεσων φόρων, όπως η πράσινη φορολογία, με μέτρα που θα μειώνουν τα φορολογικά έσοδα από το σύνολο των έμμεσων φόρων.

Προτείνουμε:

• Διεύρυνση των προϊόντων και υπηρεσιών χαμηλού συντελεστή 5% και 9%, συμπεριλαμβανομένων όλων των σχολικών ειδών

• Μονιμοποίηση του συντελεστή 0% και η διεύρυνση των προϊόντων που εμπίπτουν σε αυτόν

2. Χαμηλή προοδευτικότητα

Αναπροσαρμογή Φορολογικών Κλιμάκων

• Το φορολογικό σύστημα παραμένει αμετάβλητο από το 2002

• Πληθωρισμός 2002–2023: +47%

• Αγοραστική δύναμη εισοδήματος €20.500 ≈ €14.000 το 2002

• Προτείνουμε αύξηση κλιμάκων κατά 33% με εξαίρεση το αφορολόγητο που θα αυξηθεί 23% και θα πάει στις 24.000 ευρώ

Προτεινόμενη Φορολογική Κλίμακα

• 0% για εισόδημα έως €24.000

• 20%: €24.000 – €37.200

• 25%: €37.200 – €48.200

• 30%: €48.200 – €80.000

• 35%: Άνω των €80.000

3. Περιορισμός στα περιθώρια φοροαπαλλαγής εισοδήματος από τις επενδυτικές ασφάλειες ζωής

• Προτεινόμενο όριο τα 70.000 ευρώ πέραν των οποίων δεν θα επιτρέπεται η περαιτέρω φοροαπαλλαγή από ασφάλειες ζωής.

• Το όριο του 1/5 για κοινωνικές ασφαλίσεις, ΓΕΣΥ, Ταμεία προνοίας και επενδυτικές ασφάλειες ζωής θα σταματά στο προτεινόμενο εισόδημα των 70.000 ευρώ

4. Αυτόματη Αναπροσαρμογή με βάση τον Πληθωρισμό

• Τακτική αναπροσαρμογή κλιμάκων (π.χ. κάθε 3 χρόνια).

• Αποκαθιστά ένα μέρος της αγοραστικής δύναμης, περιορίζει την ανισότητα – αποτρέπει τη δημοσιονομική επιβάρυνση (fiscal drag), δηλαδή τη μεγαλύτερη φορολόγηση των εισοδημάτων που αλλάζουν κλίμακα λόγω πληθωρισμού.

• Καθιστά το φορολογικό σύστημα πιο δίκαιο, διασφαλίζοντας ότι οι φορολογικές επιβαρύνσεις δεν θα αυξάνονται απλώς και μόνο λόγω του πληθωρισμού.

5. Ουδετερότητα, Ισότητα, Προοδευτικότητα

Μείωση κινήτρου νέων φορολογικών κατοίκων:

• Διάρκεια: 17 → 7 χρόνια

• Εισόδημα: €55.000 → €100.000 το κατώτατο όριο (δεν θα ισχύει αναδρομικά)

1. Το κίνητρο αυτό αποσκοπεί στην προσέλκυση επαγγελματιών με υψηλό εισόδημα στην Κύπρο.

2. Ενισχύει την τοπική οικονομία και την ελκυστικότητα της χώρας ως επιχειρηματικού κόμβου.

3. Τα 17 χρόνια είναι υπερβολικά και επιδεινώνουν την εισοδηματική ανισότητα.

4. Το φορολογικό βάρος πέφτει στους πολίτες που επέλεξαν να παραμείνουν στην χώρα τους, οι οποίοι καλούνται να χρηματοδοτήσουν τις υποδομές που χρησιμοποιούν όλοι οι πολίτες.

6. Εταιρική Φορολογία

• Διαχωρισμός φορολογικής μεταχείρισης για μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις.

• Εταιρικός φορολογικός συντελεστής 15% εφαρμόζεται μόνο για μεγάλες επιχειρήσεις. Διατηρείται το φορολογικό συντελεστή για μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις στο 12.5%.

• Ο φόρος μερισμάτων για τις ξένες εταιρείες οι οποίες ασκούν εμπορική δραστηριότητα στην Κύπρο, να είναι στο 5%, έστω και αν ο UBO είναι φορολογικός κάτοικος εξωτερικού.

7. Μείωση Ανισοτήτων και κινδύνου φτώχειας

Απορρίπτουμε τις προτεινόμενες φοροαπαλλαγές για τέκνα και στέγαση καθώς δημιουργούν ανισότητα σε όσους με την ίδια οικογενειακή συνθήκη, αμείβονται κάτω από τον διάμεσο και αντιστρέφουν την προοδευτικότητα. Αυξάνουμε όμως το αφορολόγητο για όλους και προτείνουμε στοχευμένα μέτρα.

Στοχευμένα μέτρα στήριξης:

• Επιστρεπτέες φορολογικές πιστώσεις (Working Tax Credit, UK & USA)

• Επιδοτήσεις στέγασης – ολοκληρωμένη στεγαστική πολιτική

• Επιδοτούμενες εισφορές ΓΕΣΥ

• Αναμόρφωση εκπαιδευτικού συστήματος - κατάργηση παραπαιδείας /δυσβάστακτο κόστος

8. Φορολόγηση Ακίνητης –αδρανούς- Περιουσίας

• Φοροαπαλλαγή στα έσοδα από ενοίκια για αδρανείς οικιστικές μονάδες σε αστικά κέντρα, ώστε να ενταχθούν στην αγορά ενοικίασης ή κοινωνικής στέγασης (8% του οικιστικού αποθέματος είναι σε αχρησία). Μειωμένος ΦΠΑ και ευκολίες καταβολής του για σκοπούς ανακαίνισης εγκαταλελειμμένων κτιρίων σε αστικά ώστε να επανέλθουν στην αγορά ακινήτων.

• Μακροχρόνια μίσθωση εγκαταλελειμμένων κτιρίων ή/και οικοπέδων από τη νέα Τοπική Αυτοδιοίκηση για ανακαίνιση ή ανέγερση οικιστικών μονάδων και φοιτητικών εστιών. Το κόστος ανέγερσης θα αναλαμβάνει ο ιδιωτικός τομέας με μακροχρόνια συμβόλαια διαχείρισης των ακινήτων και θεσμοθετημένης δέσμευσης για διατήρηση προσιτών ενοικίων.

• Πολεοδομικά κίνητρα στις αστικές ζώνες ακόμα και για οικόπεδα με μικρότερο εμβαδό, για αποτελεσματικότερη αξιοποίηση των υφιστάμενων ακινήτων ώστε μέσα από τον κατάλληλο σχεδιασμό να αυξηθεί η προσφορά οικιστικών μονάδων.

Για να έχουν αποτελεσματική εφαρμογή τα όποια κίνητρα οφείλουμε να σχεδιάσουμε και αντικίνητρα.

• Ειδικό τέλος σε αδρανή ακίνητα σε οικιστικές/αστικές ζώνες υψηλής δόμησης. Το τέλος θα επιβάλλεται αναλόγως της περιόδου αδράνειας.

• Αυστηρότερα αντικίνητρα και περιορισμοί σε υπηκόους τρίτων χωρών που δεν είναι μόνιμοι κάτοικοι Κύπρου.

• Αν η επιβολή του Ειδικού τέλους έχει μεγάλο διοικητικό κόστος, προτείνουμε   Φορολογία ακινήτων μεγάλης αξίας (πχ 500.000 ή 1 εκ. ευρώ) και μεγέθους ώστε να αποφευχθεί η συσσώρευση ακινήτων και όχι η κληρονομιά μικρών οικοπέδων. – Θα εξαιρείται η κύρια κατοικία.

9. Φοροδιαφυγή

• Αυτόματη εγγραφή φορολογουμένων (και στον ΦΠΑ) καθώς και υποχρέωση υποβολής απλοποιημένων δηλώσεων από όλους τους πολίτες.

• Εφαρμογή ηλεκτρονικής τιμολόγησης και διασύνδεση με το Τμήμα Φορολογίας για διασταύρωση συναλλαγών. Προστατεύει τις επιχειρήσεις από τον αθέμιτο ανταγωνισμό και ενισχύει την εισπραξιμότητα.

• Απλοποιημένο ηλεκτρονικό Πόθεν Έσχες:

1. Για όσους κατέχουν περιουσιακά στοιχεία αξίας – σύνδεση με κτηματολόγιο.

2. Υποχρεωτικό Πόθεν Έσχες για ελεύθερους επαγγελματίες.